Het drama op de Granier

Er volgt na de rit een rustdag op l’Alpe d’Huez. Minister-president Dries van Agt, die behalve regeringsleider vooral ook wielergek is, meldt zich in het Raleigh-kamp. Hij voelt zich thuis tussen die mannen, geniet met volle teugen. De kopman van de Post-ploeg leeft naar de volgende etappe toe: de koninginnenrit van deze Tour de France. Vanuit Grenoble wordt het peloton niet minder dan acht (!) cols over gejaagd, te beginnen met de Col de Porte (1e categorie), vervolgens de Col du Cucheron (3), de Col du Granier (2), de Col de Plainpalais (2), de Col de Leschaux (3), Col de la Colombière (1), Col de Châtillon (4) en de Col de Joux Plane (1). Het belooft met name voor de renners die met minder klimcapaciteiten zijn bedeeld één lange lijdensweg te worden. Hennie heeft samen met zijn persoonlijke helper José De Cauwer en ploegmaat Paul Wellens na de etappewedstrijd Dauphiné Libéré, het traject van de zeventiende Touretappe uitgebreid verkend. Hij weet wat hem te wachten staat en heeft vooral van de laatste berg die voor het eerst in de Tourgeschiedenis op het programma staat – de Joux Plane – een hele studie gemaakt. Op die berg wil hij geschiedenis schrijven, de Tour alsnog in zijn voordeel beslissen. Terwijl er maar weinigen in de karavaan nog een cent voor Hennie’s kansen geven, is hij zelf overtuigd dat hij in deze slopende zeventiende rit zijn slag kan slaan.

José De Cauwer denkt nog met afgrijzen terug aan de verkenningstocht met Kuiper en Wellens. Beiden zijn het goede klimmers, weliswaar niet zo superieur als Lucien Van Impe of de Spanjaard José Manuel Fuente, maar toch coureurs die zich in de spits van een bergetappe kunnen handhaven; Hennie beter en langer dan Wellens, maar toch hoeft ook Wellens de avond voor een bergetappe niet naar bed met het angstvisioen dat hij niet voor het sluiten van de controle de finish bereikt. Voor De Cauwer is de verkenningstocht een strafexpeditie, waaraan hij alleen maar deelneemt omdat het belangrijk is voor zijn kopman.

Op de dag van de koninginnenetappe zegt Kuiper ’s morgens: ‘Vandaag gaat het gebeuren.’ ‘Rustig, rustig,’ maant De Kneet. Hij heeft er alle belang bij dat de klassementsmannen pas in de finale van deze etappe echt gas gaan geven. Gerrie ziet zichzelf al verbeten voor de bezemwagen uit rijden, wanhopig pogend op tijd binnen te komen. Hennie rijdt uiterst attent en aanvallend. Op de Col de Porte bereikt de Fransman André Romero als eerste de top, voor Hinault en Kuiper. Het gaat hard, heel hard. Op de Cucheron, de tweede col, na amper 30 kilometer koers, komt Kuiper als eerste boven, voor Hinault en Zoetemelk. Hinault maant de mannen: ‘doucement, doucement’, maar Hennie wil helemaal niet doucement; hij wil het hele peloton slopen. Kuiper bestormt ook de derde col – de Granier – op volle kracht. Opnieuw bereikt hij als eerste het hoogste punt, deze keer voor de Fransman Mariano Martinez en Hinault. Op de top zijn er al renners die een half uur achterstand hebben opgelopen. De jonge Franse belofte Hinault houdt Kuiper angstvallig in de gaten. Wat is die vandaag allemaal van plan? Hennie is op weg om als eerste Nederlander de bergtrui te winnen. Dat kan niet meer missen! Hennie stort zich onvervaard in de lastige afdaling van de berg. Aan kop van het groepje klimmers stuurt hij haarscherp door de bochten en langs rotswanden. Van Impe waarschuwt nog. Te veel risico. En dan stuurt hij in een afwateringsgootje langs de rotswand, probeert wanhopig de fiets weer de weg op te trekken en raakt de rotswand.

Hennie gaat genadeloos onderuit: een dubbele sleutelbeenbreuk.

Henk Lubberding, die in een achtervolgende groep koerst, is er als eerste bij. Hij ziet Kuiper met een van pijn vertrokken gezicht, tegen de rotswand leunen, de rechterhand op het linkersleutelbeen. Hennie weet hoe hij eraan toe is. Maar hij voelt zich als kopman verantwoordelijk.

De gele trui is definitief buiten bereik, maar er is nog een trui, de witte voor de beste jongere. Daarom zegt hij kort tegen Lubberding: ‘Sleutelbeen. Het is over. Breng de witte trui naar Parijs.’ De opgave van de kopman betekent dat Henk Lubberding nu voor eigen kans mag gaan: de witte trui. Hij houdt die trui tot in Parijs; een troostprijs voor de ploeg die bij de start in Leiden op meer had gehoopt.

Voor Hennie spat na die val zijn droom uiteen. Er komt een ambulance aangereden. Inmiddels heeft Tourarts Gérard Porte al geconstateerd dat het linkersleutelbeen inderdaad is gebroken. Hij wordt naar een ziekenhuis in Chambéry vervoerd. In het rennershotel staat de koffer van Hennie. ‘Wat moet ik daar nu mee?’ vraagt Post zich af. De minister-president, die dag te gast in de wagen van Tour-directeur Lévitan zegt: ‘Daar ontferm ik mij wel over.’ Hennie Kuiper krijgt een telefoontje dat de regeringsleider in aantocht is. Algehele consternatie in het ziekenhuis. Wanneer in Frankrijk de president op bezoek komt, baart dat veel meer opzien dan wanneer dat in Nederland gebeurt. Op het moment dat Van Agt in het Centre Hospitalier de Chambéry Hennie’s kamer binnenwandelt, verdringen zich zo’n tien mensen rond het bed van de gewonde coureur. ‘Die werden eruit gebonjourd, want we wilden even alleen zitten. Van Agt stak mij een hart onder de riem en dat was ook nodig. Als je zo valt, is het alsof de Apocalyps voorbijkomt.’

Hennie herinnert aan de val van wielrenster Annemiek van Vleuten, wanneer ze in 2016 tijdens de Spelen van Rio de Janeiro op weg is naar de gouden medaille en in de afdaling door een stuurfout pijnlijk ten val komt over een stoeprand. ‘Je bent op zo’n moment een hoopje ellende. De teleurstelling is peilloos groot. Voor haar is het OIympisch goud, dat ze niet meer kan halen, voor mij – in de Tour van 1978 – de kans op de eindoverwinning die in rook opging. Jacques Anquetil heeft naderhand tegen mij gezegd: “Die Tour had je kunnen winnen.” Als ik er één tegen Hinault had kunnen winnen, is het die van 1978. Hij reed in dat jaar zijn eerste Tour, had nog geen ervaring en beschikte nog niet over een echt sterke ploeg. Ik had mij heel goed voorbereid en stak de laatste week in grootse vorm.’

Hoog bezoek in de Tour de France bij de Raleigh-ploeg. Tussen Henk Lubberding en Hennie Kuiper eet minister-president Dries van Agt mee en dat doet de KVP-voorman zichtbaar genoegen

In de afdaling van de Granier slaat voor Hennie Kuiper het noodlot meedogenloos toe. Kuiper valt, belandt in een greppel naast de weg en voelt meteen dat zijn sleutelbeen is gebroken

Tourarts Gérard Porte probeert de linkerschouder van Hennie Kuiper zoveel mogelijk te stabiliseren. Links ziet BRT-verslaggever Jan Wauters de ernst van de situatie in

Hennie Kuiper wordt binnengereden in het ziekenhuis van Chambéry. Het drama is alom tegenwoordig

In de operatiekamer van het ziekenhuis van Chambéry hangen de röntgenfoto’s van het linkersleutelbeen van Hennie Kuiper klaar. Tour-arts Gérard Porte heeft de helm afgezet en probeert Kuiper op zijn gemak te stellen

Altijd oog voor de belangen van de sponsor. Zelfs na de operatie in het ziekenhuis van Chambéry trekt Hennie voor de camera van Cor Vos eerst een Raleigh-shirt aan

De twee vennoten van de BV Kuiper-De Cauwer gebroederlijk naast elkaar in de Tour de France van 1978

Op Guadeloupe op ‘werkvakantie’. De veer kan niet altijd gespannen zijn. Zo denken van links naar rechts Peter Winnen en zijn vrouw Yvonne (overleden in december 2013), Hennie Kuiper en zijn vrouw Ine en Gerrie Knetemann (overleden in november 2004) en zijn vrouw Gré er ook over

De tv staat aan in de hotelkamer van Hennie Kuiper en José De Cauwer (Tour de France, 1977). Maar ondanks de blik op het scherm spreken ze de dag nog eens door

Ine Kuiper en Jeanne De Cauwer nemen in de Tour van 1977 de plek van hun mannen in. Jeanne De Cauwer zal helaas niet oud worden. Ze overlijdt vroegtijdig